Page 111 - HOOFDPERSONEN IN DE ZAAK DE LAERE

Het is wellicht de eerste keer, aldus begon Mr. Van Dieren zijn betoog, dat het Hof van Cassatie
zich dient uit te spreken over het principe of tussenkomst nog mogelijk is in een zaak van
herziening wanneer het arrest van het Hof van Beroep een ongunstig advies inhoudt. Het is volgens
de wet dat het Hof zich over de regelmatigheid van de rechtspleging uitspreekt.
Het schijnt evenwel niet aanneembaar dat tijdens dit onderzoek naar de regelmatigheid der
rechtspleging de verdediging geen gelegen beid zou hebben zijn bezwaren te doen gelden. Het zou
inderdaad een zeer erge miskenning van de rechten der verdediging betekenen indien bij een
rechtspleging, waarbij zulke hoge belangen op het spel staan, de verdediging zelf niet zou kunnen
gehoord worden.
Zulke tussenkomst is ongetwijfeld nuttig en kan enkel een betere rechtsbedeling verzekeren.
Procureur- generaal Hayoit de Thermicourt heeft trouwens deze betere rechtsbedeling bepleit. In
zijn rede bij de opening van het gerechtelijk jaar 1954-55 betoogde de Procureur- generaal nl. dat
aan artikel 95 van de Grondwet geen te strikte beperking moet gegeven worden. Dit blijkt nl. uit de
verschillende wetten welke na het invoeren van de Grondwet goedgekeurd werden. Zo werden wel
degelijk aan het Hof van Cassatie opdrachten gegeven waarbij ontegensprekelijk de grond der
behandelde zaken diende onderzocht.

We staan hier in een soortgelijk geval, pleitte Mr. Van Dieren verder, het Hof is niet gerechtigd
zondermeer een uitspraak te doen waarbij aan een geschil voor goed een eind wordt gesteld.
Wanneer het Hof nu vaststelt dat het onderzoek van het Beroepshof van Gent niet naar de eis van
de wet is geschied, doet het geen uitspraak over de gegrondheid der aangevraagde herziening, maar
bepaalt er zich toe een nieuw onderzoek te bevelen. Het Hof van Cassatie kan, bij het onderzoek
van de aangeklaagde onregelmatigheden, er niet te buiten deze te toetsen aan de feiten en
omstandigheden van de zaak zelf. Het Hof van Cassatie heeft dit trouwens reeds gedaan toen het de
feiten, welke als nieuw voorkwamen, heeft onderzocht en kennis genomen van het door de wet
geëiste advies van een college van drie advocaten bij het Hof van Beroep.
In deze zaak dringt zich een grondig onderzoek des te meer op daar, door het gunstig arrest van het
Hof van Cassatie zelf, een ernstig vermoeden ontstaan is dat de eerste rechtspleging (bedoeld wordt
het Hof van Assisen van Oost-Vlaanderen) tot een verkeerde uitspraak en tot de veroordeling van
een onschuldige tot levenslange dwangarbeid heeft geleid en dat derhalve elk verzuim, elke
nalatigheid en elke schending van de rechten der verdediging tot het nietig verklaren van de
rechtspleging en tot de verzending voor een nieuw onderzoek, voor een ander Hof van Beroep,
moet leiden.

Mr. Van Dieren wees dan met scherpte op de zeer gewichtige onregelmatigheid die erin bestond het
onderzoek van de nieuwe feiten door het Hof van Beroep toe te vertrouwen aan dezelfde magistraat
die de beschuldigingakte, welke verschillende onnauwkeurigheden inhoudt, tegen Frans De Laere
had opgesteld en die de veroordeling van De Laere aan de jury had gevraagd wegens roofmoord,
hoewel toen reeds bewezen was dan Jeannette Standaert geenszins het slachtoffer van een
roofmoord is geworden en zulks niettegenstaande de jury Frans De Laere slechts met zeven
stemmen tegen vijf schuldig had bevonden toch de doodstraf had gevorderd.
Aan diezelfde magistraat, aldus Mr. Van Dieren, werd de taak toevertrouwd het Beroepshof over de
uitslag van dit onderzoek te adviseren.

Mr. Van Dieren gaf dan de geschiedenis welke leidde tot de wet op de herziening, welke na vele
jaren strijd in 1894 tot stand kwam om dan te besluiten dat de aanduiding van bedoelde magistraat
(het gaat hier dus om de Advocaat- generaal Van Houdt) een erge schending is van de rechten der
verdediging, wat op zichzelf voldoende moet zijn het advies van het Hof van Beroep te Gent nietig
te verklaren en een nieuw Hof met een nieuw onderzoek te belasten.

111